Nieuws

Open brief: Iedereen verdient, onvoorwaardelijk, een volwaardige thuis

roland
Geplaatst op  

04/04/2022

“Elke crisis biedt opportuniteiten”, is een boutade waarmee we het sinds aanvang van de Coronacrisis moeten doen. Maar hebben we dat moment weten aan te pakken, en zo ja, hoe? In het licht van de huidige vluchtelingencrisis uit Oekraïne worden we opnieuw hierop gewezen en zien we dat burgers en overheden moeite noch inspanningen sparen om oplossingen aan te reiken. Voor alle duidelijkheid: we twijfelen er niet aan dat een goed beleid en een kordate aanpak problemen snel en deugdelijk kunnen oplossen. Dat uitzonderlijke situaties snel en afdoend worden vervat in nieuwe en aangepaste richtlijnen en regelgeving, getuigt van daadkracht. Wordt de uitzondering opeens de regel?

Een samenleving waarin de gemeenschap tot voor kort in een hoekje werd geduwd, heeft opeens de meerwaarde van samen (her)ontdekt. Dit momentum moeten we blijven koesteren. Na decennia van opperste individualisme, zijn we dankzij de Coronacrisis min of meer tot het besef gekomen dat er hogere waarden en doelen zijn in onze samenleving die voor elkeen een meerwaarde kunnen betekenen.

Echter, dankzij Willem Elsschot weten we dat er tussen droom en daad wetten en praktische bezwaren in de weg staan. We weten ondertussen ook dat de inspanningen en offers niet evenredig verdeeld zijn. Mensen in precaire situaties (armoede, werkloosheid, slechte huisvesting …) hebben harder afgezien en zijn nog niet helemaal bekomen van de beperkende maatregelen. Terwijl we nog allemaal onze wonden likken, dient zich een nieuwe vluchtelingencrisis aan.

Volgens de meest recente informatie zouden ongeveer 250.000 Oekraïners zich aanmelden als vluchteling in België. Zij zijn, sinds de inval van Russische troepen, uit hun land gevlucht. Vluchten doe je niet voor je plezier. Bovendien zijn veel gezinnen verscheurd, want vrouwen en kinderen mogen het land verlaten, terwijl volwassen mannen die optie niet hebben. Er is wel degelijk sprake van een crisis! Zowel de federale als de Vlaamse regering leggen een uiterste bezorgdheid aan de dag en werken in ijltempo aan oplossingen. Je kan hier enkel lovende woorden voor hebben, ware het niet dat de ene vluchteling blijkbaar niet de andere is. Zonder het expliciet te willen benoemen, zien we zowel bij het beleid als bij de bevolking een bedenkelijke nuance die lichtjes neigt naar (on)uitgesproken voorkeuren.

We mogen niet vergeten dat er ondertussen honderdzeventigduizend mensen op een wachtlijst staan voor een fatsoenlijke sociale woning. Zij moeten zich tot nader order behelpen en aanvaarden dat ze op een wachtlijst staan. Ook gezinnen van vluchtelingen die niét uit Oekraïne komen, worden na hun erkenning door onze asieldiensten nog regelmatig op straat gezet. Beeld u eens in dat jij en jouw gezin één van hen bent. Wat komt er bij jou op?

Indien er een crisis nodig is om aan te tonen dat structurele en institutionele problemen in een wip opgelost kunnen worden, kunnen we er vooral voor ijveren dat zij die al zolang het slachtoffer zijn van politieke onwil of besluiteloosheid, er ook mogen op rekenen dat hun penibele situatie ter harte genomen wordt en ook zij even mogen profiteren van de noodzaak die zo’n crisis teweeg brengt. Dat ook zij licht aan het einde van de tunnel zien en mogen hunkeren naar een uitkomst uit hun mensonwaardige situatie, in bijzonder aangaande huisvesting. Laat ons van dit momentum een gelegenheid maken om de structurele problemen van vele huisgezinnen ten gronde aan te pakken. Dit kan enkel helpen om het draagvlak voor de opvang van alle vluchtelingen te vergroten.

De oproep van staatssecretaris voor migratie en asiel Sammy Mahdi (#Plekvrij) werd massaal gedeeld en beantwoord. Dat is bijzonder goed nieuws en het toont aan dat velen plaats hebben. Teveel plaats. Eengezinswoningen die onderbenut zijn, rusthuizen en assistentiewoningen die kampen met leegstand, woongroepen en projecten van gemeenschappelijk wonen, allemaal maken ze met plezier plaats vrij om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Voor korte duur of, indien het moet, voor een langere, onbepaalde duur. Dit is schitterend en toont aan dat vooral de burgers van dit land oplossingen bieden. De intentie van de Vlaamse regering onder druk van de federale overheid om nooddorpen op te richten, blijkt in het kritisch opiniestuk van Gideon Boie en Lieven De Cauter (De Standaard – 15 maart 2022) niet meteen de beste oplossing te zijn. Zij wijzen er op dat vluchtelingen niet ver weg van de samenleving gehuisvest moeten worden, maar suggereren oplossingen in de steden, waar leegstand van o.a. kantoorgebouwen een betere optie is. Er zijn randvoorwaarden om dit succesvol uit te voeren en er zijn opportuniteiten om dit correct aan te pakken, schrijven zij.

Woongemeenschappen en collectieve woonprojecten hebben hier een streepje voor. Zij hebben hun projecten uitgebouwd op de juiste plek en met de juiste intenties. Laat ons dit momentum aangrijpen om hen te ondersteunen, want zij kunnen een wezenlijke bijdrage leveren in de opvang van vluchtelingen. Zij kunnen hen meer bieden dat een dak boven hun hoofd, want zij hebben samen een draagvlak dat breder is dan dat van het individuele gezin. Zij kunnen, met hulp van begeleiders, die vluchtelingen een volwaardig antwoord bieden op hun noden, dat verder reikt dan dat spreekwoordelijk dak. En laat ons deze gelegenheid aanwenden om de obstakels weg te werken en het leven in gemeenschap als nieuwe norm aan te meten. “It takes a village to raise a child”, is een Afrikaans gezegde …

De huidige vluchtelingenstroom die ons tegemoet komt, moet ons doen beseffen dat we geen onderscheid mogen maken en hen allen een thuis moeten bieden. Maar in eenzelfde beweging moeten we een antwoord bieden voor zij die al veel te lang op een fatsoenlijke en betaalbare woning wachten. Het momentum is er. Laat ons daadkracht tonen opdat iedereen in ons land de huisvesting krijgt die hij/zij verdient. Zonder onderscheid. Dat kunnen we!

Luc Lampaert - Kenniscentrum WWZ
Luk Jonckheere, Hilde Maelstaf, Trui Maes, Steven Roosen, An-Sofie Smetcoren - bestuur Samenhuizen vzw
Jan Van Loo, Merijn Van den Eede, Esther Laga, Labland
Frank Vandepitte, SAAMO Gent vzw
Laurens Marysse, VIBE vzw
Nils Luyten, Orbit vzw
Erik Geerts, Woongenoten

Wil je deze open brief mee onderschrijven? Stuur ons een mailtje!